Page 91 - Çağın Göz E-Dergi Sayı 01

Salvador Dali yenileniyor

Dali’nin şansı Amerika’da da yaver gitti Dali diğer sanat dallarında
ve eşinin de desteğiyle New York’ta ilk da kök salıyor
kişisel sergisini açtı.
İkinci Dünya Savaşı çıkınca Gala ile
Bunu yine Amerika ve Avrupa’da birçok birlikte sekiz yıl yaşadıkları Amerika’ya
sergi izledi. giden Dali, sergileriyle büyük ilgi
Ancak İspanya İç Savaşı sırasında faşist gördü. Ne var ki şaşırtıcı kişiliğiyle
Franco yönetimine yakın durduğu, bazen eserlerinin önüne geçen ressam,
ideolojik açıdan kendileriyle ters konuşmacı olduğu bir sergide sahneye
düştüğü, para ve şöhret düşkünü olduğu dalgıç elbisesi, bilardo istekası ve iki
iddialarıyla Sürrealistler, estetikten kurt köpeği ile çıkarak hayli konuşuldu.
ziyade siyasi sebeplerle onu aforoz etti. Ancak yaptığı her şeyi sembolize eden
Dali’nin asıl amacı şovdan ziyade
Bu ithamlarda gerçeklik payı olmasına dinleyenlerin bilinçaltlarına çıktığı
rağmen, onun umurunda bile değildi. yolculuğu resmetmekti.
“Sürrealizm benim” diyerek bunu dile
getiren Dali, Belleğin Azmi ve Büyük Yeni Dünya macerası Dali’ye yeni ve
Mastürbatör gibi eserleriyle kendine farklı alanlarla uğraşma imkânı da verdi.
özgü tarzını dünyanın saygın sanat Resimden sonra en çok ilgi duyduğu
çevrelerine çoktan kabul ettirmişti. sinemaya kendini iyice kaptırdığı bu
dönemde Charlie Chaplin ve Alfred
Benliğin derinliklerine fazlasıyla ilgi Hitchcock gibi ustalarla tanıştı.
duyan Dali 1938’de psikanalizde çığır
açan, bilinçaltı teorileriyle dünyayı Dali’yi rüyaların ressamı olarak
sarsan Freud ile tanıştı. tanımlayan Hitchcock, Spellbound
filmindeki rüya sahnelerini ona
İçgüdüsel olarak bilinçaltını dışa vuran tasarlattı. Walt Disney’in Destiny
ressam, Freud’u ilk okuduğunda ihtiyacı filminde dekor çalışmaları yapan Dali,
olan temeli bulmuştu. çeşitli tiyatro ve bale gösterileri için
dekor ve kostüm de hazırladı.
Hiçbir şeyin tesadüf olmadığını düşünen
Dali, bu buluşmaya hayli önem verecek, Bununla yetinmeyen sanatçı, ünlü aktris
Freud’un evinin önünde duran bir Mae West’in dudaklarından esinlendiği
bisikletin üzerindeki salyangozu, koltuk, Istakoz Telefon gibi ilginç eşya
muhteşem sarmal yapısıyla Freud’un tasarımları da yaptı. Bazı tablolarını
kafasına, yani dehasına benzeterek, ev eşyası olarak da yorumlayan Dali,
sembolizminin önemli bir parçası haline bir tasarımında Çekmeceli Milo Venüs
getirecekti. tablosundan esinlendi.

Mae Dali sembolizminin, birbiriyle ilişkisiz
West
dudağı gibi görünen imgeleri birleştiren bir
yapbozu andırdığı aşikâr. O nedenle,
bilinçaltını dışa vurmak için Yanan
Zürafa eserindeki gibi vücudundan
yarı açık çekmeceler çıkan insan
figürleri kullanması, ince uzun bacaklı
fillerle gizli tutkular, güç ve hakimiyeti
simgelemesi; yumurtayla İsa’nın
dirilişini, önceki hayatı, rahim içini,
saflık ve mükemmelliği sembolize
etmesi hiç de şaşırtıcı değil.

89